Sınırı Aşan Örgütlü Suçlar BM

Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimine ve Kaçakçılığına Karşı Protokol'ün Onaylanması Hakkında Karar 2004/7097

Bakanlar Kurulundan:26.04.2004 tarih ve 25444 sayılı R.G.

 28 Haziran 2002 tarihinde imzalanan ve 12/2/2004 tarihli ve 5095 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli "Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimine ve Kaçakçılığına Karşı Protokol"ün onaylanması; Dışişleri Bakanlığı'nın 12/3/2004 tarihli ve UKGY/86579 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu'nca 30/3/2004 tarihinde kararlaştırılmıştır. 

Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimine ve Kaçakçılığına Karşı Protokol

GiriÅŸ

Bu Protokole Taraf Devletler,

Her Devletin, bölgenin ve bir bütün olarak dünyanın güvenliği üzerinde zararlı etkileri olan, insanların refahını, sosyal ve ekonomik gelişimlerini ve barış içinde yaşama haklarını tehlikeye sokan ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve kaçakçılığını önlemeye, bunlarla mücadele etmeye ve ortadan kaldırmaya duyulan acil ihtiyacın bilincinde olarak,

Bütün Devletlerin bu amaçla uluslararası işbirliği ve bölgesel ve küresel düzeyde diğer önlemler de dahil olmak üzere, uygun olan bütün önlemleri almaları gerektiğine kani olarak,

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun, sınıraşan örgütlü suçlara karşı kapsamlı bir uluslararası sözleşme hazırlamak ve diğer bazı hususların yanısıra, ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimiyle ve kaçakçılığıyla mücadeleyi düzenleyen uluslararası bir belgenin  hazırlanması hususunu ele almak amacıyla açık katılımlı hükümetlerarası bir ad-hoc komite kurulmasına ilişkin 9 Aralık 1998 tarih ve 53/111 sayılı kararını gözönünde bulundurarak,

Birleşmiş Milletler Şartında ve Birleşmiş Milletler Şartı uyarınca benimsenen Devletler Arasında Dostane İlişkilere ve İşbirliğine İlişkin Uluslararası Hukuk İlkeleri Beyannamesinde ifadesini bulmuş olan eşit haklar ve halkların kendi kaderlerini tayin etme ilkelerini akılda tutarak,

Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nin, ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimine ve kaçakçılığına karşı uluslararası bir belgeyle tamamlanmasının bu suçların önlenmesinde ve bunlarla mücadele edilmesinde faydalı olacağına kani olarak,

Aşağıdaki hususlar üzerinde anlaşmışlardır:

I. Genel hükümler

Madde 1

Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'yle ilişkisi

1. Bu Protokol, Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'ni tamamlar. Protokol, Sözleşme'yle birlikte yorumlanacaktır.

2. Bu Protokol'de aksine hüküm bulunmadığı sürece, Sözleşme'nin hükümleri gerekli değişikliklerle Protokol'e de uygulanacaktır.

3. Bu Protokol'ün 5. maddesi uyarınca belirlenmiş suçlar, Sözleşme uyarınca belirlenmiş suçlar olarak kabul edilecektir.

Madde 2

Amacın ifadesi

Bu Protokol'ün amacı; ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve kaçakçılığını önlemek, mücadele etmek ve tamamen ortadan kaldırmak amacıyla, Taraf Devletler arasındaki işbirliğini geliştirmek, kolaylaştırmak ve güçlendirmektir.

Madde 3

Kullanılan terimler

Bu Protokol'ün amaçları bakımından:

(a) "Ateşli silah"; antika ateşli silahlar veya taklitleri hariç, bir patlayıcı madde etkisiyle fişek, kurşun veya mermi atan, atacak şekilde tasarlanan veya kolayca atacak hale getirilebilen namlulu herhangi bir taşınabilir silah anlamına gelecektir. Antika silahlar ve bunların taklitleri iç hukuk uyarınca tanımlanacaktır. Ancak, 1899 yılından sonra üretilmiş olan silahlar hiçbir koşulda antika silah sayılmayacaktır.

(b) "Parçalar ve aksamlar"; ateşli silahlar için özel olarak tasarlanmış ve kullanımı için gerekli namlu, gövde veya mermi haznesi, mermi sürücüsü veya silindir, pim veya atım yatağı dahil, silahın ateşlenmesi sonucu çıkan sesi azaltmak için tasarlanmış veya kullanılan herhangi bir cihaz dahil, herhangi bir unsur veya ikame edilebilir unsur anlamına gelecektir.

(c) "Mühimmat"; ateşli silahlarda kullanılan fişek kovanı, falya, barut tozu, kurşun veya mermiler dahil, cephanenin kendisi veya bunu meydana getiren unsurların ilgili Taraf Devlette ayrıca kontrole tabi olması halinde bu unsurların herbiri anlamına gelecektir.

(d) "Yasadışı üretim"; ateşli silahların, parçalarının ve aksamlarının veya mühimmatının:

(i) Kaçak yollarla elde edilmiş parça ve aksamın kullanılması suretiyle;

(ii) İmal veya montajının yapıldığı Taraf Devlet'in yetkili makamlarından ruhsat veya izin almaksızın; veya

(iii) üretilmesi aşamasında ateşli silahların bu Protokol'ün 8. maddesi uyarınca işaretlemesi yapılmaksızın;

İmal veya montajı anlamına gelecektir.

Parçalar ve aksamların üretimi için ruhsat veya yetki verilmesi, iç hukuk uyarınca olacaktır;

(e) "Kaçakçılık"; ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının ilgili Taraf Devletlerden herhangi birinin bu Protokol'ün hükümleri uyarınca izni olmadan veya bu Protokol'ün 8. maddesi uyarınca işaretlenmeden bir Taraf Devlet'in ülkesinden veya ülkesi üzerinden başka bir Taraf Devlet'in ülkesine ithalatı, ihracatı, temini, satışı, teslimi, hareketi veya nakli anlamına gelecektir;

(f) "İz sürme"; Taraf Devletlerin yetkili makamlarına yasadışı üretimi ve kaçakçılığı ortaya çıkarmalarında, soruşturmalarında ve incelemelerinde yardım etmek amacıyla, ateşli silahların ve mümkün olduğu hallerde parçaları ve aksamları ile mühimmatının üreticiden alıcıya kadar sistematik olarak takip edilmesi anlamına gelecektir.

Madde 4

Kapsam

1. Bu Protokol, metinde aksine bir hüküm olmadıkça, ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretiminin ve kaçakçılığının önlenmesinde ve bu Protokol'ün 5. maddesi uyarınca belirlenmiş, mahiyetleri itibariyle sınıraşan nitelikte olan ve örgütlü bir suç grubunun karıştığı suçların soruşturulması ve kovuşturulmasında uygulanacaktır.

2. Bu Protokol, devletlerarası işlemlere veya, uygulanması halinde bir Taraf Devletin Birleşmiş Milletler Şartına uygun biçimde milli güvenlik çıkarlarına göre hareket etme hakkına halel getirecek hallerde, devlet teslimatlarına uygulanmayacaktır.

Madde 5

Ceza hukuku kapsamına alınması

1. Her Taraf Devlet aşağıda belirtilen eylemlerin kasten gerçekleştirilmesi halinde cezalandırılmalarını teminen gerekli yasal ve diğer önlemleri alacaktır:

(a) Ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimi;

(b) Ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının kaçakçılığı;

(c) Bu Protokol'ün 8. maddesince ateşli silahlar üzerinde bulunması gereken işaretlerin tahrif edilmesi, kanuna aykırı bir biçimde silinmesi, ortadan kaldırılması veya değiştirmesi.

2. Her Taraf Devlet, ayrıca, aşağıda belirtilen eylemlerin cezalandırılmalarını teminen gerekli yasal ve diğer önlemleri alacaktır:

(a) Kendi hukuk sisteminin temel kavramlarına bağlı kalmak kaydıyla, bu maddenin 1. fıkrası uyarınca belirlenmiş bir suçu işlemeye teşebbüs edilmesi veya suç ortağı olarak iştirak edilmesi; ve

(b) Bu maddenin 1. paragrafında belirlenmiş bir suçun işlenmesinin örgütlenmesi, yönlendirilmesi, yardım ve yataklık edilmesi, kolaylaştırılması veya danışmanlık yapılması.

Madde 6

Müsadere, zapt ve tasarruf

1. Sözleşme'nin 12. maddesine halel getirmeksizin, Taraf Devletler iç hukuk sisteminin elverdiği en geniş ölçüde, yasadışı yollarla üretilmiş veya kaçakçılığı yapılmış ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının müsadere edilmesini sağlamak için gerekli olabilecek önlemleri alacaklardır.

2. Taraf Devletler, yasadışı yollarla üretilmiş veya kaçırılmış ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yetkisiz kişilerin ellerine geçmesini engellemek için bu tür ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatını, silahların işaretlenmiş olması ve silah ve mühimmatın elden çıkarma yöntemlerinin kaydedilmiş olması koşuluyla başka bir elden çıkarma işlemine resmi olarak onay verilmediği takdirde, zapt ve imha edecek gerekli önlemleri kendi iç hukuk sistemlerine uygun olarak alacaklardır.

II. Önleme

Madde 7

Kayıtların tutulması

Her Taraf Devlet, ateşli silahlar ile uygun ve mümkün olan hallerde bu silahların parçaları ve aksamları ile mühimmatına ilişkin olarak, bu ateşli silahların izinin sürülmesi ve teşhisi için gerekli olan bilgileri ve ayrıca uygun ve mümkün olan hallerde bu ateşli silahların yasadışı imal edilmiş parça, aksam ve mühimmatına ilişkin olarak, bu tür faaliyetlerin önlenmesi ve tesbiti için gerekli bilgilerin en az on yıl süreyle muhafazasını temin edecektir. Bu tür bilgiler şunları kapsayacaktır:

(a) Bu Protokol'ün 8. maddesine göre gerekli olan geçerli işaretler;

(b) Ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının uluslar arası ticari faaliyetlere konu olması halinde, usulüne uygun olarak verilmiş ruhsat veya yetki belgelerinin veriliş ve sona erme tarihleri, ihraç edildiği ülke, ithal edildiği ülke, transit ülke ve uygun hallerde son alıcısı ile malların tanımı ve miktarı.

Madde 8

Ateşli silahların işaretlenmesi

1. Taraf Devletler, ateşli silahların teşhisi ve izlerinin sürülmesi amacıyla:

(a) Her ateşli silahın üretimi sırasında, tüm Devletler tarafından imalatın yapıldığı ülkenin ilk bakışta tanınmasını mümkün kılacak şekilde, üreticinin adının, üretim yerinin veya ülkesinin ve seri numarasının belirtilmesini temin edecekler; veya sayısal ve/veya sayı ve rakamların bileşiminden oluşan şifre ile biraraya getirilmiş basit geometrik sembollerden oluşan kolay anlaşılabilir herhangi bir özel işaret seçeneğinin kullanılmasını sağlayacaklardır.

(b) İthal edilen her ateşli silahın üstünde ithal eden ülkeyi ve mümkünse ithalat yılını belirten ve o ülkenin yetkili makamlarının ateşli silahın izini sürebilmesine imkan veren gerekli basit bir işaretin bulunmasını ve ateşli silahın üstünde böyle bir işaret bulunmaması halinde özel bir işaret bulunmasını sağlayacaklardır. Bu altparagraf uyarınca istenen hususların, belgelenmiş kanuni amaçlarla geçici olarak ithal edilen ateşli silahlara uygulanması zorunlu değildir.

(c) Ateşli silahların hükümet stoklarından çıkarılıp temelli sivil kullanım amacıyla devri sırasında, bütün Taraf Devletlerin devreden ülkeyi tanımasına olanak verecek şekilde, silahın üstüne uygun bir özel işaret konmasını sağlayacaklardır.

2. Taraf Devletler, ateşli silahları üreten sanayicileri, bu işaretlerin silinmesine veya değiştirilmesine karşı önlemler geliştirmeye teşvik edeceklerdir.

Madde 9

Ateşli silahların çalışamaz duruma getirilmesi

Bir Taraf Devlet, kendi mevzuatına göre çalışamaz durumdaki bir ateşli silahı ateşli silah olarak kabul etmemesi halinde, çalışamaz durumdaki silahlara ilişkin aşağıdaki genel ilkelere uygun olarak, çalışamaz haldeki ateşli silahların yasadışı bir biçimde çalışır hale getirilmesinin önlenmesi amacıyla gerekli olabilecek ceza yaptırımlarının mevzuata ilavesi de dahil olmak üzere, gerekli önlemleri alacaktır:

(a) Çalışamaz haldeki ateşli silahın tüm temel parçaları kalıcı bir biçimde işlemeyecek ve sökülmesi, ikame edilmesi veya değiştirilmesi mümkün olmayacak şekilde, yeniden kullanılamayacak hale getirilecektir.

(b) Bir ateşli silaha yapılan değişikliklerin, onu kalıcı olarak işlemez hale getirmesini sağlamak amacıyla, çalışamaz duruma getirme önlemlerinin, uygun görüldüğü hallerde, yetkili bir makam tarafından denetlenmesini temin edecek düzenlemeler yapılacaktır.

(c) Yetkili makam tarafından yapılan denetleme, ateşli silahın çalışamaz durumda olduğunu doğrulayan bir belge veya kaydı veya ateşli silahın üstüne damgalanmış açıkça görülebilir bir işareti içerecektir.

Madde 10

İhracat, ithalat ve transit izni veya yetki sistemleri için genel şartlar

1. Her Taraf Devlet, ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının nakline ilişkin uluslararası transit geçiş önlemlerinin yanısıra, ihracat ve ithalata izin veya yetki vermek için etkili bir sistem tesis edecek veya sürdürecektir.

2. Ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının taşınması için ihracat izni veya yetki belgesi vermeden önce her Taraf Devlet:

(a) İthalatçı Devletlerin ithalat izni veya yetkisi verdiklerini; ve

(b) Denize çıkışı olmayan ülkelerin lehine aktedilmiş ikili veya çok taraflı anlaşmalara veya düzenlemelere halel getirilmemesi kaydıyla, transit geçilen Devletlerin nakliyeden önce transit geçişe herhangi bir itirazları olmadığına dair en azından yazılı bir bildirimde bulunmuş olduklarını tespit edecektir.

3. İhracat ve ithalat izni veya yetki belgesi ile beraberindeki belgeler; en azından veriliş yerini ve tarihini, sona erme tarihini, ihracatçı ülkeyi, ithalatçı ülkeyi, son alıcıyı, ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının tanımını ve miktarını ve transit geçişin sözkonusu olduğu hallerde, geçiş ülkelerini içeren bilgileri kapsayacaktır. İthalat ruhsatında yer alan bilgiler geçiş ülkesine önceden bildirilmelidir.

4. İthalatçı Taraf Devlet, sevkedilmiş olan ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının teslim alındığını, talebi üzerine ihracatçı Devlete bildirecektir.

5. Her Taraf Devlet, mevcut olanaklar dahilinde, izin veya yetki işlemlerinin güvenli olduğunun ve izin veya yetki belgelerinin doğruluğunun denetlenebilmesini veya geçerliliğinin tesbit edilebilmesini sağlamak için gerekli olabilecek önlemleri alacaktır.

6. Taraf Devletler avcılık, atıcılık, değerlendirme, sergileme veya tamir gibi denetlenmesi mümkün olan yasal amaçlarla, ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının geçici olarak ithalatı, ihracatı ve transit geçişi için basitleştirilmiş usuller benimseyebilirler.

Madde 11

Güvenlik ve önleyici tedbirler

Ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimi ve kaçakçılığının yanısıra, çalınmasını, kaybını veya amacı dışında kullanılmasını ortaya çıkarmak, önlemek ve ortadan kaldırmak amacıyla her Taraf Devlet;

(a) Ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının üretimi, ithalatı, ihracatı ve ülkesinden transit geçişi sırasında güvenliğini sağlamak; ve

(b) Gerekli olduğu hallerde sınır kontrolleri de dahil olmak üzere, ithalat, ihracat ve transit geçiş kontrollerinin ve polis ile gümrükler arası sınır ötesi işbirliğinin etkinliğini arttırmak için uygun olan önlemleri alacaktır.

Madde 12

Bilgi

1. Sözleşme'nin 27. ve 28. maddelerine halele getirilmemesi kaydıyla, Taraf Devletler ilgili iç hukuk ve idari sistemlerine uygun olarak, yetkili üreticiler, aracılar, ithalatçılar, ihracatçılar ve mümkün olduğu hallerde ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının taşıyıcıları gibi hususlarda birbirleriyle somut olaylara dayalı bilgi alış verişinde bulunacaklardır.

2. Sözleşme'nin 27. ve 28. maddelerine halel getirilmemesi kaydıyla, Taraf Devletler ilgili iç hukuk ve idari sistemlerine uygun olarak, aşağıdaki hususlarda birbirleriyle bilgi alış verişinde bulunacaklardır:

(a) Ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretiminde veya kaçakçılığında yeraldığı bilinen veya yeraldığından şüphelenilen örgütlü suç grupları;

(b) Ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretiminde veya kaçakçılığında kullanılan gizleme yöntemleri ve bunları ortaya çıkarma yolları;

(c) Ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının kaçakçılığını yapan örgütlü suç grupları tarafından mutad şekilde kullanılan yöntem ve imkanlar, sevk ve varış noktaları ve güzergahlar; ve

(d) Ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve kaçakçılığını önlemeye, bunlarla mücadele etmeye ve bunları ortadan kaldırmaya yönelik önlemler ile yasama deneyimleri ve uygulamaları.

3. Taraf Devletler; ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve kaçakçılığını önlemek, ortaya çıkarmak, soruşturmak ve bu yasadışı faaliyetlerde yeralan kişileri kovuşturmak hususunda birbirlerinin yeteneklerini geliştirmek amacıyla kanun uygulayıcı makamlar için yararlı olabilecek bilimsel ve teknolojik bilgileri uygun görüldüğü şekilde birbirlerine iletecek veya paylaşacaklardır.

4. Taraf Devletler; yasadışı yollarla üretilmiş veya kaçırılmış olabilecek ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının izinin sürülmesinde işbirliği yapacaklardır. Bu tür bir işbirliği; ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının izinin sürülmesine yönelik yardım taleplerine mevcut olanaklar dahilinde acele cevap verilmesini de kapsayacaktır.

5. Kendi hukuk sisteminin temel kavramlarına veya uluslararası anlaşmalara bağlı kalmak kaydıyla, her Taraf Devlet başka bir Taraf Devletten aldığı bilginin gizliliğini temin edecek ve bilgiyi sağlayan Taraf Devletçe talep edildiği takdirde, ticari işlemlere ilişkin özel bilgiler de dahil olmak üzere, bilginin kullanımına ilişkin sınırlamalara bu madde uyarınca riayet edecektir. Eğer bu tür bir gizlilik sağlanamaz ise, sözkonusu bilginin açıklanmasından önce bu bilgiyi sağlayan Taraf Devlete bildirimde bulunulacaktır.

Madde 13

Ä°ÅŸbirliÄŸi

1. Taraf Devletler; ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve kaçakçılığını önlemek, bunlarla mücadele etmek ve bunları ortadan kaldırmak için ikili, bölgesel ve uluslar arası düzeylerde işbirliği yapacaklardır.

2. Sözleşme'nin 18. maddesinin 13. fıkrasına halel getirilmemesi kaydıyla, her Taraf Devlet bu Protokol'e ilişkin konularda kendisiyle diğer Taraf Devletler arasında irtibatı sağlayacak milli bir kurum veya tek bir temas noktası belirleyecektir.

3. Taraf Devletler, bu maddenin 1. fıkrasında sözedilen yasadışı faaliyetleri önlemek ve ortaya çıkarmak için ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının üreticileri, aracıları, ithalatçıları, ihracatçıları, simsarları ve ticari taşıyıcılarının desteğini ve işbirliğini sağlamaya çalışacaklardır.

Madde 14

Eğitim ve teknik yardım

Taraf Devletler, Sözleşme'nin 29. ve 30. maddelerinde belirtilen konularda teknik, mali ve maddi yardım da dahil olmak üzere, talep üzerine Taraf Devletlerin ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve kaçakçılığını önleme, bunlarla mücadele etme ve bunları yok etme yeteneklerini geliştirmek için gerekli eğitim ve teknik yardımı alabilmelerini sağlamak amacıyla, birbirleriyle ve ilgili uluslararası kuruluşlarla gerektiği şekilde işbirliği yapacaklardır.

Madde 15

Simsarlar ve simsarlık

1. Simsarlık yapanların faaliyetlerine bir düzenleme getirmemiş olan Taraf Devletler; ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve kaçakçılığını önleyebilmek ve bunlarla mücadele edebilmek maksadıyla, böyle bir düzenlemeyi ihdas etmeyi değerlendireceklerdir. Bu tür bir düzenleme:

(a) Ülkesinde faaliyet gösteren simsarları kayda tabi tutmak;

(b) Simsarlığı ruhsat veya yetki belgesine tabi tutmak; veya

(c) İthalat ve ihracat ruhsatlarında veya yetki belgelerinde veya beraberindeki belgelerde, işlemlere dahil olan simsarların isimlerinin ve yerlerinin açıkça belirtilmesini zorunlu tutmak gibi önlemlerden birini veya birkaçını kapsayabilecektir.

2. Bu maddenin 1. fıkrasında öngörüldüğü gibi simsarlığa ilişkin bir yetkilendirme sistemi kurmuş olan Taraf Devletler, simsarlar ve simsarlık hakkındaki bilgileri bu Protokol'ün 12. maddesine göre yapılan bilgi alış verişine dahil etmeye ve bu Protokol'ün 7. maddesi uyarınca simsarlara ve simsarlığa ilişkin kayıtları tutmaya teşvik edilirler.

III. Nihai hükümler

Madde 16

Uyuşmazlıkların çözümlenmesi

1. Taraf Devletler, bu Protokol'ün yorumlanmasına veya uygulanmasına ilişkin uyuşmazlıkları müzakere yoluyla çözmek için çaba göstereceklerdir.

2. Bu Protokol'ün yorumlanmasına veya uygulanmasına ilişkin iki veya daha fazla Devlet arasında makul bir zaman içerisinde müzakere yoluyla çözülemeyen herhangi bir uyuşmazlık, bu Taraf Devletlerden birinin talebi üzerine, tahkime sunulacaktır. Sözkonusu Taraf Devletler, tahkim talebinin yapıldığı tarihi takip eden altı ay içinde tahkim düzenlemeleri üzerinde bir mutabakat sağlayamazlarsa, bu Taraf Devletlerden herhangi biri bu uyuşmazlığı, Divan'ın Statüsüne uygun bir taleple Uluslararası Adalet Divanı'na götürebilir.

 3. Her Taraf Devlet, bu Protokol'e ilişkin imzalama, onaylama, kabul veya uygun bulma veya taraf olma sırasında, bu maddenin 2. fıkrasıyla kendisini bağlı saymadığını bildirebilir. Diğer Taraf Devletler, bu tür bir çekince koymuş herhangi bir Taraf Devlet'e karşı bu maddenin 2. fıkrasıyla bağlı sayılmayacaklardır.

4. Bu maddenin 3. fıkrası uyarınca çekince koymuş herhangi bir Taraf Devlet, Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreteri'ne bildirimde bulunmak suretiyle bu çekinceyi istediği zaman kaldırabilir.

Madde 17

Ä°mza, onay, kabul, uygun bulma ve taraf olma

1. Bu Protokol, Genel Kurul tarafından kabul edildiği tarihi takip eden otuzuncu günden 12 Aralık 2002 tarihine kadar New York'taki Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Merkezinde bütün Devletlerin imzasına açık kalacaktır.

2. Bu Protokol, üyelerinden en az bir Devletin Protokol'ü bu maddenin 1. fıkrası uyarınca imzalamış olması halinde, bölgesel ekonomik bütünleşme örgütlerinin imzasına da açık kalacaktır.

3. Bu Protokol onay, kabul veya uygun bulmaya tabidir. Onay, kabul veya uygun bulma belgeleri Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreteri'ne tevdi edilecektir. Bir bölgesel ekonomik bütünleşme örgütü; onay, kabul veya uygun bulma belgelerini, üye Devletlerinden en az birinin de aynı işlemi gerçekleştirmiş olması halinde, tevdi edebilir. Böyle bir örgüt; onay, kabul veya uygun bulma belgesinde, bu Protokol ile yürütülen konulara ilişkin yetkilerinin kapsamını beyan edecektir. Böyle bir örgüt, yetkilerinin kapsamında meydana gelecek herhangi bir değişikliği de saklayıcıya bildirecektir.

4. Bu Protokol, herhangi bir Devletin veya üyelerinden en az bir Devletin bu Protokol'e taraf olduğu herhangi bir bölgesel ekonomik bütünleşme örgütünün katılımına açıktır. Katılım belgeleri, Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreteri'ne tevdi edilecektir. Bölgesel bir ekonomik bütünleşme örgütü, katılımı sırasında bu Protokol ile yürütülen konulara ilişkin yetkilerinin kapsamını beyan edecektir. Böyle bir örgüt, yetkilerinin kapsamında meydana gelecek herhangi bir değişikliği de aynı şekilde saklayıcıya bildirecektir.

Madde 18

Yürürlüğe girme

1. Bu Protokol, kırkıncı onay, kabul, uygun bulma veya taraf olma belgesinin tevdi edildiği tarihten sonraki doksanıncı günde yürürlüğe girecek, ancak Sözleşme yürürlüğe girmeden önce yürürlüğe girmeyecektir. Bu paragrafın amaçları bakımından, bölgesel bir ekonomik bütünleşme örgütü tarafından tevdi edilmiş herhangi bir belge, bu tür örgütlere üye Devletler tarafından tevdi edilenlere ilave olarak sayılmayacaktır.

2. Bu Protokol'e ilişkin kırkıncı onay, kabul, uygun bulma veya taraf olma belgesinin tevdi edilmesinden sonra bu Protokol'ü onaylayan, kabul eden, uygun bulan veya katılan her bir Devlet veya bölgesel ekonomik bütünleşme örgütü için bu Protokol, ilgili belgelerin bu tür bir Devlet veya örgüt tarafından tevdi edildiği tarihi takip eden otuzuncu gün veya bu Protokol'ün bu maddenin 1. fıkrasına istinaden yürürlüğe girdiği tarihte, hangisi daha sonra ise, yürürlüğe girecektir.

Madde 19

DeÄŸiÅŸiklikler

1. Bu Protokol'ün yürürlüğe girdiği tarihi takip eden beşinci yılın sonunda, bu Protokol'e Taraf bir Devlet, bir değişiklik önerisinde bulunabilir ve bunu, değişiklik önerisini görüşülmek ve karara bağlanmak üzere Taraf Devletlere ve Sözleşmeye Taraflar Konferansına iletecek olan Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreteri'ne yazılı olarak sunabilir. Taraflar Konferansında toplanan bu Protokol'e Taraf Devletler, değişiklik önerileri üzerinde görüşbirliğine varabilmek için her türlü çabayı sarfedeceklerdir. Görüşbirliğine yönelik bütün çabaların tükenmiş ve anlaşmaya varılması mümkün olmamış ise, değişikliğin kabulü için, son çare olarak, Taraflar Konferansında hazır bulunan ve oy kullanan Protokol'e Taraf Devletlerin üçte iki oy çoğunluğu aranacaktır.

2. Bölgesel ekonomik bütünleşme örgütleri, kendi yetkileri dahilindeki konularda, bu maddeye göre oy haklarını, kendi üyeleri olan bu Protokol'e Taraf Devletlerin sayısına eşit sayıda oyla kullanırlar. Bu tür örgütler, üyeleri olan Devletler oy haklarını kendileri kullanırlarsa, oy haklarını kullanmayacaklar, ancak üyeleri olan Devletler bu haklarını kullanmazlarsa, örgütler oy hakkını kullanacaklardır.

3. Bu maddenin 1. paragrafı uyarınca kabul edilen bir değişiklik, Taraf Devletlerce onay, kabul veya uygun bulmaya tabidir.

4. Bir Taraf Devlet açısından, bu maddenin 1. paragraf uyarınca benimsenen bir değişiklik, bu tür bir değişikliğe ilişkin onay, kabul veya uygun bulma belgesinin Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreteri'ne tevdi edildiği tarihten doksan gün sonra yürürlüğe girecektir.

5. Bir değişiklik yürürlüğe girdiğinde, bunun bağlayıcılığına rıza gösterdiklerini belirten Taraf Devletler için bağlayıcı olacaktır. Diğer Taraf Devletler ise, bu Protokol'ün hükümlerine ve daha önce onayladıkları, kabul ettikleri veya uygun buldukları değişikliklere bağlı kalmaya devam edeceklerdir.

Madde 20

Çekilme

1. Taraf bir Devlet, bu Protokol'den, Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreteri'ne yapacağı yazılı bir bildirimle çekilebilir. Bu çekilme, bildirimin Genel Sekreterce alındığı tarihten bir yıl sonra yürürlüğe girecektir.

2. Bölgesel bir ekonomik bütünleşme örgütünün bu Protokol'e taraf olma durumu, kendine üye bütün Devletlerin Protokol'den çekilmeleri halinde sona erecektir.

Madde 21

Saklayıcı ülke ve kullanılacak diller

1. Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreteri, bu Sözleşme'nin saklayıcısı olarak tayin edilmiştir.

2. Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca dillerindeki metinleri eşit derecede geçerli olan bu Protokol'ün orijinali Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreterince saklanacaktır.

İlgili Hükümetleri tarafından usulüne uygun biçimde yetkilendirilmiş olan ve aşağıda imzaları bulunan tam yetkili temsilciler bu Protokol'ü imzalamışlardır.