Cem Kabdan Hukuk Bürosu :: Demir-Deniz-Hava Yolları

DEMİR, DENİZ, HAVA YOLLARI İŞLETMELERİNİN GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜKLERİNE VE DENETLEMELERİNE İLİŞKİN TÜZÜK

Karar S.: 8/3005 R.G.: 24.06.1981

Karar T.: 25.05.1981 Sayı: 17380

Gümrük ve Tekel Bakanlığı ile Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Danıştay'ca incelenmiş olan "Demir, Deniz, Hava Yolları İşletmelerinin Gümrük Yükümlülüklerine ve Denetlenmelerine İlişkin Tüzük"ün yürürlüğe konulması; 1615 sayılı Gümrük Kanununun 50[1] nci maddesine göre, Bakanlar Kurulunca 25/5/1981 tarihinde kararlaştırılmıştır.

BİRİNCİ BÖLÜM

Kapsam, Deyimler, Genel Hükümler

KAPSAM :

MADDE 1 - Özel yasaları ve Gümrük Kanunu hükümlerine göre, sundurma, antrepo ve yolcu salonu açmakta ve işletmekte olan demir, deniz ve hava yolları işletmelerinin gümrük işlemleri ve denetlenmelerinin biçim ve yöntemleri ile öteki yükümlülükleri bu Tüzükte gösterilmiştir.

DEYİMLER :

MADDE 2 - Bu Tüzükte geçen Bakanlık deyimi, Gümrük ve Tekel Bakanlığı; işletme deyimi, T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi, Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı ve Türk Havayolları Anonim Ortaklığı anlamına gelir.

GİRİŞ ÇIKIŞ İŞLEMLERİNİN NE ZAMAN YAPILACAĞI :

MADDE 3 - Gümrük hattından giriş ve çıkış ile yük alıp verme ve Gümrük İdarelerindeki her türlü işlemler, normal çalışma saatleri içinde yapılır.

Ancak, yazılı olarak istenmesi halinde, bu saatler dışında ya da tatil zamanlarında bu işlemlerin yapılmasına, ücret ödenmesi koşuluyla, Gümrük İdaresince gerekli önlemler alınarak izin verilebilir.

Ayrıca;

a) Trenler ve düzenli tarifeli deniz, nehir, kara ve hava taşıtları ile düzensiz de olsa sadece yolcu getiren öteki deniz, nehir, kara ve hava taşıtları gece ve gündüzün her saatinde gümrük hattından geçebilirler.

Bu durumda, yalnız bu taşıtlarla yolcuların giriş ve çıkışlarına ilişkin gümrük işlemleri yapılır.

b) 100 net (rüsum) tonilatodan büyük gemiler, gece ve gündüzün her saatinde ve tatil zamanlarında yük ve yolcu alıp çıkarabilirler. Hacimleri ne olursa olsun, Gümrük İdaresi olan bir limana zorlayıcı nedenlerle girecek ya da bu limandan ayrılacak gemilerin yük alıp verme istekleri, Gümrük İdareleri ve işletmelerce kabul edilir.

GÜMRÜK İDARESİNİN DENETLEME YETKİSİ :

MADDE 4 - Bakanlık müfettişleri, müfettiş yardımcıları, kontrolörleri, ilgili gümrük amirleri yada yetkili kılacakları memurlar, sundurma ve antrepolarda gümrük haklarını korumak ve yolsuzlukları önlemek için gerekli önlemleri almaya ve işletmelerin kayıtlarını ve belgelerini incelemeye, teftiş etmeye, her zaman sundurma ve antrepolardaki eşyayı yoklamaya yetkilidirler.

İşletmeler de kayıtları, belgeleri ve eşyayı göstermeye, sundurma ve antrepoları açmaya ve yapılacak yoklamaları kolaylaştırmaya zorunludurlar.

İnceleme ve teftiş dolayısıyla defterlerin alınması gerekiyorsa, işlemler yeniden açılacak olan defterlere yazılır.

Bu durumda, defterlerin baş tarafına gerekli açıklama yapılarak işletme yetkilisi ve denetleyen tarafından birlikte imzalanır.

Denetleme sonucunda düzenlenen raporlar, gereği yapılmak üzere, işletmelere bildirilir.

Yolsuzlukları görülen işletme memurları hakkında Cumhuriyet savcılığına başvurulmakla birlikte, gerekli önlemlerin alınması işletme idaresine bildirilir.

BELGELERİN BİÇİMİ :

MADDE 5 - Bu Tüzük hükümlerine göre tutulacak defter, tutanak, liste vb. belgelerin biçimleri, ve içerikleri Gümrük ve Tekel, Ulaştırma Bakanlıklarıyla işletmelerce birlikte kararlaştırılır.

İKİNCİ BÖLÜM

Yükleme ve Boşaltma

YÜKLEME VE BOŞALTMA KOŞULLARI :

MADDE 6 - Kara, deniz ve hava taşıtları, manifestoları verilmeden, gümrük denetimi bitmeden ve gümrük ya da muhafaza memurları hazır bulunmadıkça yük alıp veremezler; aktarma ve transit işlemi yapamazlar.

Ancak, düzenli sefer yapan gemilerle hava ve liman durumu bakımından zorunluluk bulunması halinde düzenli sefer yapmayan gemilere, Gümrük idarelerince, manifesto verilmeden önce de yük alıp verme, aktarma ve transit işlemi yapma izni verilebilir.

Eşyanın izin verilen yükleme ve boşaltma yerinden başka bir yere götürülmesi ya da aracının değiştirilmesi, Gümrük İdaresinin iznine bağlıdır.

YÜKLEME VE BOŞALTMA İŞLERİ :

MADDE 7 - Yasalara göre işletmelerin tekel hakkı içinde kalan yükleme ve boşaltma işleri, bu kuruluşların araçlarıyla yapılır.

Eşya, liman araçlarına, Gümrük idaresinin göstereceği iskele ve yerlerden yüklenip boşaltılır.

Boşaltılması tamamlanmayan taşıta yükleme yapılmaz.

Bir geminin bir ambarından boşaltma yapılırken öteki ambarına yükleme yapılabilir.

Ancak, ambarın tamamı boşaltılmadan aynı ambara yükleme yapılmasına Gümrük İdaresince yazılı olarak izin verilebilir.

İşletmeler, liman araçlarına ya da doğrudan rıhtım ve iskelelere boşaltılan eşyayı puvantaj çizelgelerine yazar ve bu çizelgelerden birini kaptan ya da acentaya imzalatarak Gümrük İdaresine verirler.

GEMİDEN GEMİYE AKTARMA :

MADDE 12 - Sundurma ve antrepolara alınmaksızın bordadan bordaya ya da liman araçlarıyla gemiden gemiye eşya aktarılması Gümrük İdaresinden izin alınarak kolcu gözetimi altında yapılır.

Kolcular, kaptandan, manifestoyu ve yükleme teslim kâğıdını (yükleme ordinosu) aldıktan sonra, yükün bulunduğu gemiye giderek, kapların marka ve numaralarına göre eşyanın aktarılacak gemiye yükletilmesine gözcülük ederler; yüklemeden sonra, kaptandan manifesto ve teslim kâğıdı üzerine imza alarak Gümrük İdaresine verirler.

Sahibi tarafından bu biçimde gönderilen eşya için aktarma beyannamesi düzenlenmesi gereklidir.

KARADA BOŞALTMA :

MADDE 13 - Vagonlardan ve öteki kara taşıtlarından eşya, mühürlerinin sağlam oldukları gümrük ve işletme memurlarınca birlikte görülüp söküldükten sonra boşaltılabilir.

Mühürlerde bozukluk ya da kuşkulu bir durum varsa, tutanakla saptanır ; boşaltma ondan sonra ve bütün kaplar ayrı ayrı kontrol edilerek yapılır; durum hemen gümrük idare amirine duyurulur.

Boşaltma sırasında, Gümrük İdaresinin denetimi altında, işletme memurlarınca eşyanın sayımı yapılır, ortaya çıkan fazlalık ve eksiklikler ile eşyanın hasarlı olup olmadığı vb. durumlar düzenenlenecek olan tutanakta belirtilir.

Tamamı boşaltılamayan vagonların kapıları iyice kapatıldıktan sonra, gümrük ve işletme memurları tarafından ayrı ayrı mühürlenir. Ayrıca, bu vagonların numaraları beyanname ve yükleme kâğıtlarına yazılarak imzalanır.

SUPALAN İŞLEMİ :

MADDE 14 - Hacimleri, ağırlıkları ya da cinsleri yönünden, Bakanlıkça, "deniz üstü", "vagon üstü" ya da "kamyon üstü" işlemine tabi tutulabileceği kabul edilen eşyayı yurda getirenler, bu işlemlerden yararlanmak isterlerse, Gümrük İdaresine ve işletmelere giriş beyannamelerini de ekleyecekleri birer

istek kâğıdı ile başvururlar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sundurma ve Antrepolara ilişkin Ortak Hükümler

SUNDURMA VE ANTREPOLARIN KURULMASI VE KAPATILMASI :

MADDE 15 - Sundurma ve antrepoların kurulması, kapatılması, yerlerinin ve amaçlarının değiştirilmesi Gümrük ve Tekel ve Ulaştırma Bakanlıklarının işbirliğiyle yürütülür.

KIRILAN, DAĞILAN, ZARAR GÖREN, DENİZE DÜŞEN EŞYA :

MADDE 18 - Gelen eşya, bozuk, kırık, dağınık ve zarar görmüş bulunur ya da rıhtımlara ve başka taşıtlara boşaltılırken bu duruma ya da denize düşerse, gümrük muayene memuru ya da muhafaza memuru önünde kaptan ya da acentanın sorumlu memuru ile işletmenin boşaltma işleriyle görevli memurunca, zarar durumu ya da kapların kırıklık, bozukluk ve dağınıklılık biçimi tutanakla saptanır.

Kaplardan eşya çıkmışsa ya da çıkarılmak olanağı varsa, eşyanın sayımı ve ölçümü yapılır ve durum bu tutanakla belirtilir.

Dört nüsha olarak düzenlenecek olan tutanaklardan biri Gümrük İdaresinde, birer tanesi kaptan ya da acenta ile işletmede kalır; biri de sundurma giriş listesine ya da antrepo beyannamesine bağlanır. Gerekli ise tutanakların sayısı arttırılabilir.

Bu işlemler, olanak varsa taşıtta, yoksa gümrük ya da muhafaza memurlarıyla birlikte kaptan ya da acentanın ve işletme memurunun gözetimi altında götürüleceği sundurma ya da antrepoda yapılır.

Tutanaklarda, eşyayı getiren taşıtın adı ve sefer sayısıyla geliş günü ve kapların sayısı, cinsi ve markası ayrıca gösterilir.

Sundurma ve antrepo kapalıysa, eşya Gümrük Muhafaza Örgütünün gözetimi altında bırakılır.

Yükleme sırasında zarar gören ya da denize düşen eşya için, görevli memurla birlikte hazır bulunanlarca, durumu ayrıntıları ile belirten bir tutanak tutulur. Bu tutanağın biri çıkış gümrüğünde bırakılır; öteki aktarma, transit ya da çıkış beyannamesine eklenir. İkinci iskele yoluyla yapılan çıkışlarda, tutanaklardan biri, Gümrük İdaresince çıkış gümrüğüne gönderilir, durum, ayrıca, çıkış aktarma ya da transit beyannamelerine yazılarak görevli memur tarafından imzalanır.

EŞYANIN KORUNMASI :

MADDE 19 - Sundurma ve antrepoya konulmuş eşya, buralarda, Gümrük kanununda belirtilen sürelerce kalabilir. Bu süre içinde eşyanın iyi korunması işletmenin görevidir.

Eşyanın bozulduğunun ya da bozulmakta olduğunun anlaşılması, saklanmasının masraflı, zor ya da sakıncalı olması, kapların kırılması, dağılması, delinmesi gibi hallere karşı, işletme, gerekli önlemlerin alınması için eşya sahiplerine, taşıyıcılarına ya da emrine gelenlere yazıyla bildirmekle

birlikte Gümrük İdaresine de bilgi verir.

Eşyanın durumu, gümrük memuru ile birlikte düzenlenecek bir tutanakla belirtilir. Eşyanın ilgilileri orada ise, tutanak, bunlara da imza ettirilir.

SUNDURMA VE ANTREPOLARA GİREBİLECEK OLANLAR :

MADDE 20 - Sundurma ve antrepolara görevlilerden başkası giremez. Eşya sahipleri ve yasal temsilcileriyle gümrük komisyoncuları ve yardımcıları, eşyalarını dıştan görmek isterlerse, kimliklerini, eşyanın teslim kağıdının (ordino), konşimento ya da beyannamelerini göstermek koşuluyla buralara

girebilirler.

Eşyalarını açtırarak görmek, örnek almak, muayene ettirmek, açtırıp tarttırmak, gümrük işlemlerini izleyip sonuçlandırmak için ise, Gümrük İdaresine dilekçe ile başvurulması ve izin alınması gerekir. Bu işlemlerin yapılmasında, gümrük muayene memurunun bulunması zorunludur.

SUNDURMA VE ANTREPO KAPILARININ AÇILIP KAPATILMASI :

MADDE 21 - Sundurma ve antrepoların kapıları iki kilit altında bulundurulur. Kilitlerden birinin anahtarı Gümrük İdaresindedir. Bu anahtar gümrük kontrol memurlarınca kullanılır. Bu memurlar, kapıları işletme memurlarıyla birlikte açar, kapar, kilit ve mühür altına alırlar.

Sundurma ve antrepoların, önce, giriş kapısı kapanır; işletme memurlarıyla gümrük memurları içerde ateş bulunmadığını ve hiç kimsenin kalmadığını anlamak üzere giriş kapısı önünden başlayarak her tarafı araştırdıktan sonra çıkış kapısını kapatırlar.

Kapılar, gümrük ve işletme memurlarınca ayrı ayrı kilitlenip mühürlendikten sonra, anahtarlar dikişsiz torbalara konur ve mumla mühürlenerek gümrüğün ve işletmenin gece bekçilerine imza karşılığında verilir. Torbaların üzerine, ait oldukları sundurma ve antreponun adı ve numarası yazılır.

Gece bekçileri, bu torbaları, anahtarları kendilerinde bulunan kilitli güvenlik yerlerinde saklarlar.

Kapıların açılışında, anahtar torbaları bekçilerden alınırken torba mühürlerinin kapılar açılırken kapı mühürlerinin sağlam olup olmadığı memurlarca gözden geçirilir; sağlamsa kapılar açılır.

Torbaların ya da kapıların mühürlerinde kuşkulu bir durum görülürse, ilgili memurlarca bir tutanak tutulur ve Gümrük ve İşletme idarelerine hemen haber verilir; Gümrük İdaresinin belirleyeceği yolda işlem yapılır.

ZORUNLU NEDENLERLE KAPILARIN AÇILMASI :

MADDE 22 - Sundurma ve antrepoların kapalı bulunduğu zamanlarda, zorunlu bir nedenle anahtarların kullanılmasına gerek duyulursa, durum, gümrük, gümrük muhafaza ve işletme görevlilerince bir tutanakla saptanır. Bu tutanakta, sundurma ve antreponun açılmasına kimin emir verdiği ya da gerek gördüğü, emri kimin uyguladığı, sundurma ve antreponun açılmasından kapanmasına kadar geçen olaylar, buralardan ne gibi eşyanın çıkarıldığı ya da hangi eşyanın konulduğu belirtilir. Tutanak hemen gümrük idare amirliğine verilir.

Sundurma ve antrepoların böyle bir nedenle açılışında, olanak varsa açılmadan önce, yoksa açıldıktan sonra, durum, gümrük idare amirliğine telefonla ya da öteki araçlarla bildirilir.

Sundurma ve antrepoların yangın, sel ve diğer doğal afetler nedeniyle açılışında, ayrıca, gerekli önlemler alınır.

SUNDURMA VE ANTREPOLARDA YOKLAMA YAPILMASI :

MADDE 23 - Teftiş ve soruşturmalar dışında, her yıl Ocak ayında, antrepo ve sundurmadaki eşyanın yoklanmasına başlanır. Yoklama, biri antrepo ve sundurma görevlilerinden olmak üzere gümrük idare amirliğince seçilecek gümrük ve işletme memurlarından oluşan en az üç kişilik kurulca yapılır. Görevlendirilebilecek memur sayısı bütün sundurma ve antrepolar sayısınca kurul oluşturulmasına olanak vermiyorsa, yoklama yapılacak yerler sıraya konur.

Yoklama, giriş ve çıkış kayıtlarıyla manifestoların karşılaştırılmasından sonra, sundurma ve antrepoda bulunması gereken eşyanın sayılması ve ölçülmesi yoluyla yapılır.

Hasarlı (rezerve) olarak alınmış ya da sundurma ve antrepoda hasar görmüş ve koruma altına alınmış eşya ile kıymetli eşyanın yoklaması, tutanaklarında ve kayıtlarında belirtilmiş olan çeşit, miktar ve niteliklerinin ve üzerlerindeki kurşun mühürlerin kontrolü yoluyla yapılır.

Eşyası sayılamayacak kadar çok olan sundurma ve antrepolarda yoklama, rastgele seçilecek yeterli sayıda antrepo beyannamesi ya da giriş listesinde yer alan eşyanın yukarıdaki esaslara göre görülüp sayılması yoluyla yapılabileceği gibi, eşya en çok beşe bölünerek beş yıl içinde de yapılabilir.

Yoklama sonucu, yoklama kurulları tarafından giriş kayıtları esas alınarak düzenlenecek bir tutanakla belirtilir.

Yoklama sonucunda saptanan eksiklikler için Gümrük Kanununun 109 uncu, fazlalıklar için 140 ıncı maddesi gereğince işlem yapılır.

MARKA DEFTERİ :

MADDE 24 - Sundurma ve antrepoya alınacak eşyanın marka ve numarasıyla kabın cinsi ve türü, bir marka defterine yazılır; altları gümrük ve işletme memurlarınca imzalanır.

Defterin her sayfası gümrük ve işletme idarelerince mühürlenir; sayfa sayısı defterin sonuna yazılarak yine birlikte mühürlenip imzalanır.

Dolu defterler, işletmece, gerektiğinde ilgililere gösterilmek üzere saklanır.

KORUNMA YERİ :

MADDE 26 - Bozuk, kırık, dağınık, zarar görmüş kapları bozulmuş ve dağılmış olarak sundurma ve antrepoya gelmiş ya da buralarda bu duruma düşmüş eşya, gümrük memurunun gözetimi altında gümrük ve işletme memurları tarafından çift kilit altında bulundurulan kapalı korunma yerlerine kaldırılır.

EŞYANIN SUNDURMA VE ANTREPOYA YERLEŞTİRİLMESİ :

MADDE 27 - Eşya, sundurma ve antrepolara aşağıda gösterildiği biçimde yerleştirilir :

Olanak varsa, bir manifestoya yazılı yükün tamamı aynı sundurma ve antrepoya alınır.

Kaplar, marka, numara ve işaretleri görülebilecek,birbirine zarar vermeyecek biçimde ve nemden korunmak üzere ızgaralar üstüne konur.

Eşyayı kolayca bulabilmek için bulunduğu yerler, numara, harf ve işaretle belirlenir; bu yerler alfabetik sıra defterinde gösterilir.

Küçük kaplar için raflar bulundurulur.

Altın, gümüş, platin vb. değerli maddelerden yapılmış her türlü eşyayla değerli süs eşyası, antika, müze ve sanat eşyası, sundurma ve antrepoya alınırken, gümrük ve işletme memurları önünde özelliklerine göre tartılır ya da sayımı yapılır, nitelikleri belirtilir. Tartı ve sayım sonucu ile nitelikleri ve kaplarının durumu, sundurma giriş listelerinde ,antrepo beyannamelerinde ve marka defterinde ayrıntılarıyla gösterilir; eşya korunma yerine alınır; ayrıca, üzerlerine zarar vermeyecek biçimde kurşun mühür vurulur. Bu işlemlerin yapılması sırasında eşya sahipleri de bulunabilir.

MARKASIZ VE NUMARASIZ EŞYANIN SUNDURMA VE ANTREPOYA ALINMASI :

MADDE 28 - Eşyanın markası ya da numarası yoksa ya da okunamıyorsa, işletme memuru tarafından kaplar üzerine, marka yerine eşyayı getiren deniz ya da hava aracının adı ile firmasının ilk harfleri, numara yerine de giriş günü ve ayı yazılır.

Eşya demiryolu ile gelmişse, kap üzerine vagon marka ve numarası ve yük kâğıtlarının sayısı ve günü yazılır.

Öteki kara araçlarıyla gelen markasız ve numarasız eşyaya, marka olarak,varsa, araç ve sahibinin adlarının ilk harfleri, taşıtın adı yoksa, çeşidini gösterir sözcüğün ve sahibinin ad ve soyadının ilk harfleri yazılır.

Yukarıda belirtildiği gibi numaralanır.

Kaplar birden fazla ise, bunlardan başka her kaba, ayrıca, sıra numarası verilir.

Numara ve markasız gelen aynı cins eşyaya (parti eşyası) yalnız marka konulmakla yetinilir.

Böylece belirlenen marka ve numaralar, marka defteriyle sundurma giriş listelerine ve antrepo beyannamelerine de yazılır.

MANİFESTODA YAZILI OLMAYAN EŞYA :

MADDE 29 - Manifestoda yazılı olmayan eşya, Gümrük Kanununa göre gereği yapılıncaya kadar ayrı bölmede saklanır.

EŞYANIN MUAYENESİ :

MADDE 30 - Eşya, sundurmada, doğrudan antrepoya alınmışsa, antrepoda muayene edilir.

Gümrük muayene memurları, muayene edecekleri eşyanın kendilerine gösterilmesini işletme memurundan isterler. İşletme memurları, bu eşyayı bulunduğu yerde marka ve numara karşılaştırması yaparak birer birer muayene memurlarına gösterirler; hasarlı olarak alınmış eşya hakkında da ayrıca bilgi verirler. Muayene memurlarının, eşyanın muayenesinin yapılmasına uygun bir yere getirilmesi yolundaki istekleri, işletme memurlarınca yerine getirilir. Burada, eşyanın gümrük ve işletme memurlarıyla mal sahibi, yasal temsilcisi yada gümrük komisyoncusunun önünde muayenesi yapılır.

Muayenesi biten eşya aynı kimseler önünde, kaplarına yerleştirilir ve yerlerine konur.

Muayene sonucu, giriş defterlerinde, sundurma giriş listesinde ve antrepo beyannamesinde gösterilir.

Beyannamelerden biri antrepo memuruna, öteki Gümrük İdaresine, üçüncüsü de teslim kâğıdı yerine geçmek üzere beyan sahibine, vekiline ya da temsilcisine verilir.

Eşyanın belgelerine uygun olmaması halinde, inceleme ve kovuşturmaya esas olmak üzere, durum, bir tutanakla belirtilir. Üç nüsha olarak hazırlanacak olan bu tutanağın biri işletme memuruna, birer tanesi de gümrük ve işletmenin amirlerine verilir.

EKSİK, FAZLA, DEĞİŞİK ÇIKAN EŞYA :

MADDE 31 - Muayene edilen eşya eksik, fazla ya da değişik çıkarsa, kabın ve içindeki eşyanın durumu, eksiklik ve fazlalığın miktarı ile değişikliğin niteliği muayenede bulunmakla görevli olanlarca bir tutanakta gösterilir; bu tutanak üç nüsha yazılır; biri gümrük idare amirine, öteki işletmenin amirine verilir; biri de sundurma ya da antrepoda kalır.

EŞYA DEĞİŞTİRİLMESİNDE SORUMLULUK :

MADDE 32 - İşletmeler, sundurma ve antrepoda eşya değiştirilmesinden, Gümrük İdaresine karşı, eşyanın girişte gümrükçe saptanan, bu yapılmamışsa konşimento, fatura ya da menşe şahadetnamesi gibi yasal belgelerinde yazılı miktarları üzerinden, mali yönden sorumludurlar.

EŞYANIN BAŞKA BİR SUNDURMA VE ANTREPOYA TAŞINMASI :

MADDE 33 - Eşya, başka bir sundurma ve antrepoya, ancak süresi içinde ve Gümrük İdaresinin izni üzerine, gönderme belgesi (irsaliye) düzenlenerek, kolcu gözetimi altında taşınabilir.

Teslim kâğıtları, gönderen sundurma ve antrepoda alıkonur; bunun yerine gönderme belgesinin birinci kopyası eşya sahibine verilir.

TESLİM KAĞIDI (Ordino) :

MADDE 34 - Gümrüklerden eşyalarını çekmek isteyenler, konşimento ya da yük senetlerini, deniz taşımasında kaptana ya da acentasına, kara taşımasında taşıyıcı ya da bağlı olduğu kuruma göstererek adlarına teslim kâğıdı düzenlenmesini isterler. Teslim kâğıtlarında yük senetleri ya da konşimentodaki bilgiler bulunur. Düzeltme ve ekleme yapılmış teslim kâğıtlarının geçerli olabilmesi için bunların yanlarının düzenleyenlerce imza ve mühürle onaylanması gerekir.

Üzerinde kazıntı ve silinti bulunan teslim kâğıtarı ile eşya teslim edilemez.

Teslim kâğıtları beyannamelerle birlikte Gümrük İdaresine verilir.

Bir konşimento ya da yük senedindeki eşya, Gümrük İdaresinin izniyle bir kaç teslim kâğıdına bölünebilir.

Düzenlenmiş bir teslim kâğıdının bir kaç teslim kâğıdına bölünmesi ya da iptal edilmesi Gümrük İdaresinin iznine bağlıdır.

Böylece bölünmüş teslim kâğıtlarının gün ve sayıları ile çekilen kapların marka ve numaraları, daralı darasız ağırlıkları, asıl teslim kâğıdı ile sundurma ya da antrepo giriş defterine yazılır.

Giriş beyannamesi verilmiş eşyanın bir kısmının rejim uyuşmazlığı, çeşit ve tür ayrılığı, yasaklık, kısıntı vb. nedenlerle çekilmeyerek sundurma ve antrepoda bırakılması halinde bunlar için asıl teslim kâğıdı yerine geçmek üzere bir ayrılmış (müfrez) teslim kâğıdı düzenlenir ve durum asıl teslim kâğıdında ve giriş beyannamesinde belirtilir.

EŞYANIN KESİN YA DA GEÇİCİ ÇIKIŞI :

MADDE 35 - Eşyanın kesin ya da geçici olarak sundurma ve antrepodan çıkarılması Gümrük İdaresininin iznine bağlıdır.

Yurda sokulmak istenen eşyanın sahipleri, yasal temsilcileri, ya da vekilleri, Gümrük İdaresine bir giriş beyannamesi verirler. Bu beyannamede, sundurma giriş listesi ve antrepo beyannamesinin numara ve günü gösterilir.

Eşyanın çıkışı sırasında, gümrük memuru, teslim kâğıdını, vezne alındısını ya da izin belgesini eşya ile karşılaştırır. Uygun bulursa, teslim kâğıdını ve çıkış fişini düzenleyerek işletme memuru ile birlikte imzalar. Bu fiş gümrük memurunda, teslim kâğıdı da işletme memurunda kalır. Vezne alındısı ilgiliye verilir.

Eşyanın teslimi, işlete memurlarınca teslim kâğıdı ve çıkış defterine alınacak imza ile tamamlanır.

Geçici olarak çıkarılacak eşya, çıkış defterine kaydedilmeyip gümrük memurunca düzenlenecek geçici çıkış fişlerinden izlenir. Eşyanın türü, çeşidi, nitelikleri, kap sayısı bu fişte gösterileceği gibi, ayrıca, gerekirse üzerine kurşun mühür de vurulabilir.

ÇIKIŞ DEFTERİ :

MADDE 36 - Sundurma ve antrepolardan çıkarılan eşya sundurma ve antrepo çıkış defterlerine yazılır.

Bir günde çıkan eşyanın toplamı defterde gösterilir.

Çıkış sıra numaraları, giriş sıra numaraları gibi verilir.

TAMAMI BİR GÜNDE ÇEKİLEMEYEN EŞYA :

MADDE 37 - Çıkış işlemleri yapıldığı halde, tamamı bir günde çekilemeyen eşyanın sundurma ve antrepoda kalanı için işletme memuru, ilgilisine bir çıkış fişi verir.

AKTARMA VE TRANSİT EŞYASININ ÇIKARILMASI :

MADDE 38 - Aktarma ve transit edilmek üzere sundurma ve antrepodan çıkarılacak eşyanın beyannameleri işletme memuru tarafından görülür. Teslim kâğıdı ve çıkış defterine eşya sahibi, vekili, ilgilisi ve görevli kolcunun imzası alınır ve kolcu gözetimi altında yükleneceği araca götürülür.

DEFTERLERİN ONAYLANMASI :

MADDE 40 - Sundurma ve antrepolarda, gümrük işlemleri için tutulacak defterlerin her sayfası Gümrük İdaresi ve işletme tarafından birlikte mühürlenir ve sayfa sayısı defterlerin sonuna yazılarak onaylanır .

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sundurmalar

SUNDURMA :

MADDE 41 - Sundurmalar, yurt dışından gelen eşyanın, bir rejim beyanında bulunulmak üzere, konduğu yerlerdir.

SUNDURMALARA ALINMAYACAK EŞYA :

MADDE 43 - Aşağıda yazılı eşya ve maddeler sundurmalara alınmaz :

a) Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddeler,

b) Bir arada bulundukları eşya için tehlike ya da zarar doğuran eşya

c) Korunması özel düzen ve tesislere gerek gösteren eşya,

d) Gümrük İdaresince ülkeden çıkarılmasına izin verilmeyen yolcu beraberi eşya,

e) Kaçak eşya.

(a), (b) ve (c) fıkralarında yazılı eşya ve maddeler Bakanlıkça saptanır.

SUNDURMA GİRİŞ LİSTESİ :

MADDE 44 - Sundurmaya alınacak eşya için işletmelerin boşaltma işleriyle görevli memurları yada boşaltmayı yapan yetkili deniz, kara ve hava araçlarının sahipleri, kaptan, pilot, acenta, şoför, sürücü ya da yetkili adamları tarafından üç nüsha sundurma giriş listesi düzenlenip onararak, biri işletmenin sundurma memuruna, ikisi de, varsa hasar (rezerve) tutanakları da eklenerek, en çok 3 gün içinde Gümrük İdaresine verilir.

Bu listelerde, manifestodaki sıraya göre, konşimento ya da yük senedi numarası, eşyanın çeşidi, daralı ağırlığı, kapların sayısı ,çeşidi markası ve numarası, taşıtın adı ve sefer sayısı gösterilir.

Mühürleri sağlam, orijinal, özel kaplara (konteyner vb.) alt giriş listeleri manifestolardaki beyana göre düzenlenir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Antrepolar

ANTREPO :

MADDE 45 - Gümrük Kanununa göre, antrepo rejiminden yararlanmak isteminde bulunulan eşya, antrepolara alınır.

ÖZEL ANTREPOLARDA ARANACAK NİTELİKLER :

MADDE 47 - Parlayıcı, patlayıcı ya da bir arada bulundukları eşya için tehlikeli olan ya da korunmaları özel düzen ve tesislere gerek gösteren eşyanın konulacağı özel antrepolarda 46 ncı maddede yazılanlardan başka aşağıdaki nitelikler aranır :

a) İçine konacak eşya ve maddelerin özelliklerine göre korunmaları ve tehlikelerin önlenmesi bakımından gerekli teknik tesisleri ve araçları bulunmak,

b) Sağlam bir duvarla ya da içerden dışarıya bir şey çıkarılamayacak biçimde kalın demir parmaklıkla kapatılmış olmak ve bu yer içinde gümrükle ilgisi olmayan tesisler bulunmamak..

AKARYAKIT ÖZEL ANTREPOLARDA ARANACAK NİTELİKLER :

MADDE 48 - Akaryakıtlar için tesis edilecek özel antrepolarda 47 nci maddede öngörülenlerden başka aşağıdaki nitelikler aranır :

a) Sıvıların araçlardan tank ve depolara, buralardan araçlara kolaylıkla ve güvenle boşaltılmasına yarar teknik tesislerle donatılmış olmak,

b) Tankların su boşaltmaya özgü ve bir kişinin içine girip temizlik yapmasına uygun bir deliği, biri sıvının tanka girmesi, öteki çıkması için iki ağzı, ayrıca tepelerinde üç ölçü deliği ve bu deliklerin yanına gitmeye yarayacak yakıt düz basamaklı ve iki tarafı korkuluklu ya da parmaklıklı bir merdiveni ya da bir köprüsü bulunmak, tanklar grup halinde ise üstlerinden birbirlerine aynı nitelikteki köprü ile bağlanmak,

c) Sıvıların tanklara gönderilmesini ya da tanklardan çıkarılmasını sağlayan boruları tamamen toprak üstünde ya da üstü açık hendek içinde ve her tarafı kolaylıkla görülebilecek biçimde döşenmiş, antrepo içindeki yollardan geçirilmesi zorunlu ise üzerlerine konulacak demir kapları istenildiği zaman kolaylıkla açılıp borular görülebilecek biçimde yapılmış olmak,

d) Verici ve alıcı borular ayrı ayrı renklere boyanmış ya da işaretlenmiş olmak ve üzerlerindeki vana ve muslukları kurşun mühürle mühürlenebilecek biçimde yapılmış bulmak,

e) Alınan, çıkarılan ve içinde bulunan akaryakıtın miktarlarını sürekli olarak gösteren teknik aygıt bulunmak,

f) Gemilerden tanklara mal alınmasında beyaz mal (benzin, gaz, motorin) ve siyah mal (ince, orta ve ağır mazot) için ayrı ayrı ana giriş borusu bulunmak,

g) Peşpeşe mal basma sistemi uygulanan antrepolarda ana giriş borusundan tanklara malın sevki için taşıtma merkezi (manifold) tesis etmek.

h) Beyaz mal için kullanılan ana giriş borusunda malın akışını ve rengini görebilmek için, ana borunun dağıtım merkezine yakın uygun bir yerine cam gözetleyicisi (sight glass), aynı borudaki malın niteliğini saptayabilmek için yaklaşık 100 metre uzaklıkta iki yerinde örnek alma yeri, boru hattındaki malın ikinci bir mal ile basılmasında, bu malların birleştiği yerde birinin kulübeye gelişini ihbar eden bir dedektörü bulunmak,

i) Ağır mazot (heavy fuel oil) un konulduğu tankların ve boru hatlarındaki malın donmamasını ve akımını sağlamak amacıyla ısıtıcı (serpantin) bulunmak,

k) Yerleşim ve ulaşım bakımından gerekli koşulları taşımak.

ANTREPO BEYANNAMESİ :

MADDE 49 - Doğrudan ya da bir sundurmada nantrepoya konulacak eşya için sahipleri, vekilleri, yasal temsilcileri ya da taşıyıcılarınca Gümrük İdaresine üç nüsha antrepo beyannamesi verilir.

Bu beyannamede, eşyanın türü, çeşidi, niteliği, miktarı, kap sayısı, markası, numarası, değeri, daralı ağırlığı ile beyan sahibinin adı, soyadı, açık adresi ve imzası, eşyayı getiren taşıtın adı, firması ve seferi, manifesto numarası ve günü, eşyanın menşei, döküm halindeki eşyanın getirildiği taşıtın numarası gösterilir; beyan sahibince imzalanır.

Eşyanın, varsa, faturası ve menşe şahadetnamesi gibi belgeleri de muayene memurunca incelendikten, beyannamenin numara ve günü bu belgelere yazılarak imzalandıktan sonra geri verilmek üzere antrepo beyannamesine iliştirilir.

ANTREPOYA ALINMAYACAK EŞYA :

MADDE 50 - Aşağıda yazılı eşya ve maddeler antrepolara alınmaz :

a) Türkiye'ye girmesi, Türkiye'den transit geçirilmesi yasak olan eşya ve maddeler,

b) Kaçak eşya ve maddeler,

c) Üzerlerinde, kap ve sargılarında (sandık, balya, şerit, etiket vb.) Türkiye'de yapıldığını, Türkiye menşeli olduğunu sandıracak fabrika ya da ticaret markasını, adını, alâmetini, Türkiye'de bir yer adını, resmini, işaretini taşıyan yabancı ürün ve mamüller, (Bu hüküm Türkiye'deki bir yer adıyla aynı olan yabancı bir yer adını taşıyan ve bu yer adı altında yapıldığı ülke adı açıkça gösterilmemiş bulunan yabancı eşya hakkında da uygulanır.)

d) Üzerlerinde, iç ve dış ambalajlarında üretildiği ya da yapıldığı ülkeden başka yabancı ülke ürün ve mamulü olduğunu gösteren ya da sandıran sahte ad ve alâmetler taşıyan eşya, (Bu tür eşyanın Türkiye'den transit geçirilmesine ya da aktarma edilmesine Bakanlıkça izin verilebilir.)

e) Yerli ürün ve mamullerde kullanılmak üzere ve bunların yabancı menşeli olduğunu gösterecek ya da sandıracak, üzerleri yabancı dille basılı ya da yazılı, her türlü boş zarf, şerit, etiket, damga vb. eşya ile Türkiye'de düzenlenebilecek belgeleri yabancı ülkelerde düzenlenmiş gibi gösterebilecek, yabancı firmalara ait üzerleri imzasız da olsa boş faturalar,

f) Sundurmalarda gümrüğe terkedilen ya da terkedilmiş sayılan eşya .

EŞYA KAPLARININ MÜHÜRLENMESİ .

MADDE 51 - Eşyanın muayenesinden sonra ilgililerince istenirse, eşya kapları gümrükçe mühürlenir.

Durum antrepo beyannamelerine yazılarak istek sahibi ya da yetkilisi ile gümrük ve antrepo memurları tarafından birlikte imzalanır.

ANTREPODA YAPILABİLECEK İŞLEMLER :

MADDE 52 - Antrepolarda eşyanın iyi korunması ve ticari gerekler yönünden aşağıda yazılanlarla benzeri işlemlerin denetimleri altında yapılmasına Gümrük İdaresince izin verilebilir :

a) Kapların onarılması,

b) Yenilenmesi,

c) Eşyanın havalandırılması, kalburlanması, temizlenmesi,

d) Büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması ya da birleştirilmesi,

e) Örnekler alınması, sınai nitelik taşıyan yeni çeşitler yapılması vb. işlemler,

Kapları değiştirilecek, yenilenecek, ayrılacak, birleştirilecek sağlamlaştırılacak eşya, antrepo memuru ve eşya sahibi ya da temsilcisinin önünde, gümrük muayene memuru tarafından muayene edilir. Yeni kapların üzerine eski kapların marka ve numaraları yazılır. Eşyanın eski kaplarıyla vergiye esas olan değeri antrepo beyannamesiyle giriş defterinde belirtilir ve birlikte imzalanır.

TRANSİT EŞYASINA UYGULANACAK İŞLEM :

MADDE 53 - Transit edilmek üzere antrepoya alınmış eşyanın menşelerine bakılmaksızın birbirleriyle ya da ulusal eşya ile karıştırılması Gümrük ve Tekel Bakanlığının iznine bağlıdır.

[1] 4458 Sayılı Gümrük Kanunun 218 ve 219 uncu maddeleri.

Demir-Deniz-Hava Yolları

Arama