Teslim Şekilleri-INCOTERMS

INCOTERMS İngilizce “International Commercial Terms” kelimelerinden bazı hecelerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş bir terimdir.

İlk kez 1936 yılında kullanılmaya başlanmış olup daha sonra 1953, 1967, 1976, 1980, 2000 ve 2010 yıllarında revizyon/güncelleme metinleri yayımlanmıştır.

Milletlerarası Ticaret Odası (International Chamber of Commerce-ICC) 1990 yılından beri her 10 yılda bir terimlerini INCOTERMS düzenleyerek yeni revizyonları/güncellemeleri yayımlamaktadır.

Milletlerarası Ticaret Odası/ICC tarafından belirlenen INCOTERMS terimleri, eşyaların taşınması ve tesliminden doğan maliyetleri ve riskleri, taraflar arasında doğru ve adil bir şekilde paylaştırmak için düzenlenmektedir. Uluslararası ticarette yaşanacak anlaşmazlıkların hukuki çözümü oldukça maliyetli ve uzun süreçlerdir. Dolayısıyla, satıcı ve alıcı arasında ödeme şekillerinin yanında taşıma yöntemini belirleyen kuralların belirlenmiş olması ticaretin gelişimine önemli katkıları bulunmaktadır.

Zira ihracat veya ithalat sebebiyle A ülkesinde ki bir noktadan, B ülkesinde ki bir noktaya sevk edilecek eşyalar için sorumluluk ve masrafların kime ait olduğu, INCOTERMS terimleri ile belirlendiğinden; bu operasyon da,  İç taşıma var mı? Var ise bunu kim organize edecektir? Sorumluluk ve masraflar kime ait olacaktır? Gümrük işlemlerini kim organize edecek ve masrafları kime ait olacaktır? Yurtdışı taşıma organizasyonunu kim organize edecek, masraflar kime ait olacaktır? Eşyayı risklere karşı Sigortalama yükümlülüğü kime ait olacaktır? Alıcı ülkesindeki gümrük masrafları, gümrük vergileri ve diğer vergileri kim ödeyecektir?

Bu sorular, alıcı ve satıcı arasında ticarete konu edilen eşyanın maliyetini ve tarafların sorumluluk ve yükümlülüklerini belirlemiş olduğundan  detaylı ve teknik bazı açıklamaların yapılmasını gerektirmektedir. İş de taraflar bir INCOTERMS türünde uzlaşarak, sorumluluk ve risklerin hangi noktada bitip hangi noktada başlayacağının netleştirmek suretiyle maliyet ve risk analizlerini daha kolay ve pratik şekilde belirleyebilmektedir.

Milletlerarası Ticaret Odası tarafından oluşturulan ve eşyanın taşınması ile teslimi aşamalarında, sorumluluklar ve maliyetlerin taraflar arasında dağılımını belirleyen INCOTERMS kuralları güncellenerek 1 Ocak 2020 itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

INCOTERMS 2020 ile teslim şekillerinde yapılan düzenlemeler ile DAT teslim şekli kaldırılmıştır. Yeni bir teslim şekli olarak DPU (Delivered at Placed Unloaded-Belirtilen Yerde Eşya Boşaltılmış Teslim) tanımı yapılmıştır.  EXW (EX WORKS-İŞ YERİNDE TESLİM) ve DDP(Delivery Duty Paid-Gümrük Vergileri Ödenmiş Olarak Teslim) kurallarının içeriğinde bazı değişiklikler yapılmıştır.   FCA (Free Carrier-Taşıyıcıya Masrafsız Teslim) teslim şeklinin daha önceki tanımında yer alan kimi kısımlar daha açık hale getirilmiştir. 

INCOTERMS 2020, bugüne kadar düzenlenen sekizinci INCOTERMS olarak karşımıza çıkmakla birlikte yeni bir INCOTERMS yayımlanması, daha önce yayımlanan INCOTERMS kurallarını geçersiz kılmamaktadır. Alıcı ve satıcı kendi aralarında mutabakata vararak sözleşmelerinde ki teslim şekli alanına örneğin “CIP New York incoterms 1980” yazılması hakinde  INCOTERMS 1980 versiyonunda geçen CIP teslim şekli kurallarının geçerli olduğu kabul edilir. Özetle alıcı ile satıcı her konuda anlaşabilir, belirtilen teslim ve ödeme şekillerinin tamamı onların daha kolay daha hızlı daha pratik çözümler üretmesine katkı sağlamaya yöneliktir.

INCOTERMS revizyonları, piyasa beklentileri, alıcı ve satıcı talepleri ve ihtiyaçlarına göre yapılmaktadır.  Dolayısıyla yeni bir INCOTERMS yayımlandığında, güncel uygulamalarda, yeni INCOTERMS  kullanılmaya başlanması beklenir ancak bu bir zorunluluk değildir.

Alıcı ve satıcılar karşılıklı mutabık kaldıkları, sözleşme ve faturalarında belirttikleri sürece eski versiyonları kullanmakta serbes olup taraflar satış sözleşmelerinde, sipariş formlarında, proforma ve faturalarında teslim şekli yazan alana hangi INCOTERMS kullanılacağını belirtebilirler.

Örneğin İstanbul’dan Hamburg liman teslim bir ihracat yüklemesi için sözleşmede, aşağıdaki şekilde herhangi bir INCOTERMS versiyonunu yazabilirsiniz, genel kabul gören nokta, önce INCOTERMS, sonra teslim şehri ve son olarak INCOTERMS versiyonunun yazılması şeklindedir:

Delivery Term: “Seçilen Incoterm”, “Seçilen lokasyon”, “Incoterms revizyon adı”

Delivery Term: CIP Hamburg incoterms 2000,

Delivery Term: CIP Hamburg incoterms 2010,

Delivery Term: CIP Hamburg incoterms 2020

INCOTERMS önceki versiyonlarında, E, F, C ve D harfi ile başlayan teslim şekillerine göre bir ayrım yapıldığını veya denizyolu yüklemeleri ile multimodal taşıma türüne göre sınıflandırmaya gidildiği görülmektedir.

INCOTERMS 2020 düzenlenirken temel olarak firmaların sorumluluk ve riskleri ele alınmış, belirleyici nokta sevkiyatın aşamaları, taşıma riskini üstlenen tarafların belirlenmesi olmuş.  EXW, FCA, FAS, FOB, CPT, CFR, CIP ve CIP ten oluşan 8 adet INCOTERMS, sevkiyat sorumluluğunun tamamen veya kısmen alıcıya yani ithalatçıya ait olduğu teslim şekilleri olarak ilk kategoriyi oluşturmuştur. Taşıma sorumluluğu ve riskinin satıcı yani ihracatçı üzerinde olduğu DAP, DPU ve DDP ise ikinci kategori olarak kabul edilmiştir.

Diğer yandan FAS, FOB, CFR, CIF den oluşan denizyolu yüklemelerinin bir sınıf, EXW, FCA, CPT, CIP, DAP, DPU, DDP oluşan diğer teslim şekillerinin ise multimodal (hava / deniz / kara / demir) olarak INCOTERMS 2020’de de tablolarda kullanılmıştır.

INCOTERMS 2010’da  teslim şekilleri 13’den 11’e düşürülmüş, Dört şart yürürlükten kaldırılmış, buna karşılık iki yeni teslim şekli oluşturulmuştur. INCOTERMS 2000'de yer alan DDU, DES, DEQ VE DAF teslim şekilleri kaldırılarak 1 Ocak 2011 tarihinde yürürlüğe giren INCOTERMS 2010'a DAT VE DAP teslim şekilleri ilave edilmiştir.

INCOTERMS 2010’da 11 adet teslim şekli yer almasına karşın INCOTERMS 2020 incelendiğinde, karşımıza yine 11 adet teslim şekli çıkmakla birlikte DAT teslim şekli adını DPU (Delivered at Place Unloaded) olarak değiştirildiği görülmektedir.

EXW -Exworks (İş Yerinde Teslim)

FCA  -Free Carrier (Taşıyıcıya Masrafsız Teslim)

FAS   -Free Alongside Ship (Sea and IW) (Gemi Doğrultusunda Masrafsız Teslim)

FOB  -Free on Board (Sea and IW) (Gemide Masrafsız Teslim)

CPT   -Carriage Paid to (Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim)

CIP    -Carriage and Insurance Paid to (Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Teslim)

CFR   -Cost and Freight (Sea and IW) (Masraflar ve Navlun Dahil Teslim)

CIF    -Cost Insurance and Freight (Sea and IW) (Masraflar, Sigorta ve Navlun dahil teslm)

DAP   -Delivered at Place (Belirtilen Yerde Teslim)

DPU   -Delivered at Place Unloaded (Belirtilen Yerde Eşya Boşaltılmış Teslim)

Taşıma Türüne Göre INCOTERMS Sınıflandırma

INCOTERMS 2020 İhracatçı ve İthalatçı Açısından Masrafların Dağılımı